Ostatnio odruchowo weszłam w jakąś reklamę online. Nie chciałam, ale tak jakoś mi się kliknęło – życie, kto tak nie miał? I stało się. Od tej pory wyświetla mi się na temat tego produktu i jego odmian całe mnóstwo banerów, ruchomych flashów itp. I wzbiera we mnie irytacja. Oczywiście tam gdzie to możliwe mam adblocka, ale jak chcę coś przeczytać na danej stronie, ta pozwala tylko wtedy, gdy go wyłączę i wtedy się zaczyna…

Wpływ algorytmów na nasze życie jest nieunikniony i głęboko zakorzeniony w naszej cyfrowej erze. Od chwili gdy wstajemy rano i sprawdzamy nasze media społecznościowe, aż po decyzje zakupowe, które podejmujemy w ciągu dnia, algorytmy są obecne na każdym kroku. Jednak czy zastanawialiśmy się kiedyś, jak bardzo te algorytmy wpływają na nasze wybory w codziennym życiu?

Pierwszym aspektem jest personalizacja treści. Algorytmy, używając danych o naszych preferencjach, nawykach i zachowaniach online, dostosowują treści, które widzimy. Na pierwszy rzut oka wydaje się to wygodne i przyjemne – oglądamy treści, które nas interesują, kupujemy produkty, które pasują do naszych gustów. Jednak w miarę jak algorytmy coraz bardziej personalizują nasze doświadczenia online, mogą również ograniczać naszą perspektywę. Zamiast eksponować nas na różnorodne punkty widzenia, mogą kreować bańkę informacyjną, w której widzimy tylko treści potwierdzające nasze przekonania, co może prowadzić do uprzedzeń i ograniczonego myślenia.

Kolejną kwestią jest wpływ na nasze wybory konsumenckie. Sklepy internetowe wykorzystują algorytmy rekomendacyjne, aby sugerować nam produkty, które mogą nas zainteresować na podstawie naszych wcześniejszych zakupów i przeglądanych produktów. To sprawia, że jesteśmy narażeni na tzw. efekt bańki filtracyjnej, gdzie widzimy tylko wąską gamę tych produktów, które algorytmy uznają za odpowiednie dla nas. W rezultacie może to prowadzić do ograniczenia naszych możliwości wyboru i uniemożliwienia nam odkrywania nowych rzeczy.

Wpływ algorytmów na nasze wybory nie ogranicza się jednak tylko do sfery konsumpcji. Także w polityce mają one coraz większe znaczenie. Algorytmy platform społecznościowych i wyszukiwarek internetowych mogą kontrolować to, jakie treści polityczne widzimy i w jaki sposób są one prezentowane. Mogą promować treści, które wywołują silne emocje lub potwierdzają nasze przekonania, co może prowadzić do polaryzacji i trudności w krytycznym myśleniu.

Ważne jest więc, byśmy zrozumieli wpływ algorytmów na nasze życie i podejmowali świadome decyzje. Musimy pamiętać, że to, co widzimy online, jest w dużej mierze przez nie sterowane, a to nie zawsze jest działanie w naszym interesie. Dlatego też, dbając o różnorodność źródeł informacji, aktywnie szukając różnych perspektyw i utrzymując zdrową krytyczną świadomość, starajmy się minimalizować negatywne skutki wpływu algorytmów na nasze życie i wybory.

Jak się bronić?

Oto kilka kluczowych aspektów, na które powinniśmy zwrócić szczególną uwagę:

Transparentność. Algorytmy często działają w sposób ukryty i niejawny. Ważne jest, abyśmy mieli jasność co do tego, w jaki sposób są stosowane i jak wpływają na nasze doświadczenia online oraz decyzje, które podejmujemy.

Dyskryminacja i uprzedzenia. Algorytmy mogą być podatne na dyskryminację i wzmacnianie uprzedzeń, zwłaszcza jeśli są szkolone na danych zawierających błędy lub zniekształcenia. Ważne jest, by zwracać uwagę na to, czy algorytmy są sprawiedliwe i neutralne m.in. pod względem rasowym i płciowym.

Rozwój osobowości. Algorytmy rekomendacyjne często sugerują treści na podstawie naszych wcześniejszych preferencji. Jest istotne, aby nie ograniczać się do ich propozycji, ale eksplorować nowe obszary i poznawać nowe perspektywy.

Kontrola użytkownika. Należy kontrolować, jak algorytmy są używane w odniesieniu do nas. Powinniśmy odpowiednio dostosować ustawienia prywatności przeglądarki i zdecydować o tym, jakie dane są gromadzone oraz w jaki sposób są wykorzystywane do personalizacji treści.

Przejrzystość i odpowiedzialność. Firmy i organizacje stosujące algorytmy powinny robić to transparentnie. Ponadto powinny ponosić odpowiedzialność za ewentualne skutki negatywne, jakie mogą wynikać z działania ich algorytmów.

Świadomość tych aspektów w planie osobistym może nam pomóc lepiej zrozumieć i zarządzać wpływem algorytmów na nasze życie oraz na nasze wybory w sieci. Natomiast kluczową sprawą w wymiarze społecznym jest ciągłe monitorowanie i debata nad tym, jak algorytmy są stosowane i jakie konsekwencje ma ich użycie.

Sisi Lohman