Unia Europejska łączy siły na rzecz trwałego i bezpiecznego znoszenia ograniczeń – rozmowa z europosłem Jarosławem Dudą

Maciej Wełyczko: Chyba wszyscy marzymy już o wakacjach?
Jarosław Duda: O tak! Są nam bardziej potrzebne niż kiedykolwiek. Po okresie zamknięcia, stresie związanym z pandemią, po przeciążeniu łączeniem pracy z domu z opieką nad dziećmi, przymusowej rozłące z bliskimi, potrzebujemy otwarcia, przestrzeni i beztroski, aby zregenerować siły.

Jakie, Pana zdaniem, powinny być idealne wakacje?
Myślę, że takie, które pozwalają nam robić to, czego nie robimy na co dzień, a za czym tęsknimy. Ale każdy potrzebuje czegoś innego. Osoby żyjące w ogromnym tempie i natłoku kontaktów szukają ciszy i luzu. Młode rodziny- miejsc, gdzie dzieci będą miały rozrywkę, towarzystwo i bezpieczne warunki zabawy, a rodzice będą mogli mieć trochę czasu dla siebie i odpoczynku od codziennych obowiązków. Single często szukają urozmaiconego życia towarzyskiego i kulturalnego, osoby prowadzące spokojny, uporządkowany tryb życia – wyzwań i przygody. Najważniejsze, żebyśmy mogli mieć takie wakacje, które pozwolą nam odpocząć, naładować akumulatory, i poczuć radość. A czy to będzie u cioci na wsi, w górach, nad morzem, w egzotycznych krajach czy na działce, to ma już mniejsze znaczenie.

Unia Europejska podjęła wiele działań na rzecz ratowania wakacji.
Dlatego, że to przecież nie tylko zachcianka czy widzimisię. Odpoczynek wakacyjny to jeden z warunków zachowania dobrego zdrowia fizycznego i psychicznego oraz wzmacniania odporności. A to jest kluczowe, byśmy mogli podołać wyzwaniom związanym ze skutkami pandemii. Ponadto sektor turystyczny jest jednym z najważniejszych w gospodarce europejskiej. To ogromna ilość przedsiębiorstw, głównie małych i średnich oraz miliony miejsc pracy, które trzeba wspierać i chronić.

Jakie konkretne kroki podejmuje UE, żebyśmy mogli swobodnie korzystać z wakacji?
Unia Europejska walczy z pandemią, z jej gospodarczymi skutkami i pracuje nad tym, by można było w sposób trwały i bezpieczny znosić ograniczenia, nie tylko w okresie wakacyjnym.
Chyba najważniejszym i najbardziej spektakularnym osiągnięciem Unii jest zapewnienie Europejczykom szczepionek przeciwko COVID 19.
Bez zainwestowania środków europejskich w badania niemożliwe byłoby tak szybkie uzyskanie dostępu do tych szczepionek. Dodatkowo, wspólne europejskie zamówienia dały możliwość negocjowania korzystnych warunków. Uniknięto też w ten sposób rywalizacji o szczepionki pomiędzy krajami członkowskimi (co sprzyjałoby wzrostowi cen) oraz nierówności w dostępie do nich na zasadzie kto bogatszy ten lepszy. Szybkie zawarcie kontraktów z firmami farmaceutycznymi przez Unię Europejską zabezpieczyło też odpowiednie dostawy na rynek europejski.
Jak dotąd Komisja Europejska zabezpieczyła 4,4 miliardy dawek szczepionek co oznacza, że zapewniono wystarczającą liczbę dawek dla obywateli Unii. Ponadto UE i państwa członkowskie wypracowały mechanizm dzielenia się szczepionkami z krajami trzecimi, zwłaszcza sąsiedzkimi. To także ma kluczowe znaczenie dla zahamowania pandemii.

A inne działania?
Również zmierzają w kierunku skoordynowanego podejścia. Dotychczasowe doświadczenia pokazały, że chaotyczne, nieprzewidywalne wprowadzanie ograniczeń, rozluźnień, wymogów wobec podróżujących przez poszczególne kraje przyniosło ogromne szkody społeczne i ekonomiczne. Np. pracownicy transgraniczni i mieszkańcy regionów przygranicznych znaleźli się w bardzo trudnej, czasem krytycznej sytuacji. Zerwane zostały łańcuchy dostaw, co fatalnie odbiło się na przedsiębiorstwach. Rozdzielone zostały rodziny, pojawiły się bariery w kontynuowaniu nauki, pracy, leczenia zagranicą. Podróżujący nigdy do końca nie mieli pewności, na jakie dodatkowe wymagania i ograniczenia natrafią. Wprowadzanie i znoszenie ograniczeń jest kosztowne. Tym bardziej powinno być motywowane czynnikami obiektywnymi, dobrze naukowo zbadanymi i stale monitorowanymi, nie zaś względami politycznymi czy populistycznymi.
Europejskie Centrum ds. Zapobiegania i Kontroli Chorób ma pomagać krajom w podejmowaniu decyzji, dostarczając danych i przeprowadzając symulacje skutków podejmowanych działań.
Stale prowadzone są też badania nad testami, w tym szybkimi testami antygenowymi, których dokładność i dostępność stale się poprawia. Komisja Europejska dostarcza obecnie 20 mln takich testów krajom członkowskim.
Aby szybko, efektywnie i tanio badać obecność wirusa i jego mutacji na poszczególnych obszarach, Komisja zaleciła spójne podejście do monitorowania ścieków. Okazuje się, że monitorowanie zaledwie 6000 punktów poboru umożliwia śledzenie ścieków wytwarzanych przez 70 proc. ludności!
Inne przykłady to szybkie i wydajne roboty dezynfekujące światłem ultrafioletowym, umożliwiające odkażanie bez narażania ludzi. Utworzony niedawno inkubator HERA umożliwia wspólne przewidywanie zagrożeń, związanych z pojawiającymi się nowymi wariantami COVID- 19.
Ogromne znaczenie mają wspólne europejskie badania nad skutecznymi terapiami dla osób które zachorowały. Dodatkowo Europejskie Centrum Koordynacji Reagowania Kryzysowego może w ciągu kilku godzin wysłać zespoły ratownictwa medycznego (ostatnio np. na Słowację, w których skład weszli rumuńscy, duńscy i belgijscy lekarze oraz pielęgniarki), konieczny sprzęt medyczny, szczepionki (np. Francja ostatnio podzieliła się dawkami ze Słowacją i Republiką Czeską). Instrument wsparcia w sytuacjach nadzwyczajnych umożliwia szybkie transgraniczne przemieszczanie pacjentów, aby zmniejszyć presję na placówki opieki zdrowotnej.
I wreszcie to, nad czym wciąż jeszcze pracujemy, a co ma ogromne znaczenie dla mobilności Europejczyków – Unijne Cyfrowe Zaświadczenie COVID 19.

Jak będzie działało i w jaki sposób ułatwi nam podróżowanie?
Zaświadczenie zostanie wprowadzone we wszystkich państwach Unii Europejskiej i będzie obowiązywać najpóźniej od 1 lipca. Będzie ono stanowiło dowód na to,że dana osoba została albo zaszczepiona przeciw COVID-19, albo uzyskała negatywny wynik testu, albo przeszła COVID 19 i posiada naturalną odporność. Zaświadczenie będzie wydawane bezpłatnie, w języku narodowym i angielskim, w formie elektronicznej, a na życzenie także papierowej. Obie wersje będą zawierały kod QR i specjalny podpis cyfrowy potwierdzający jego autentyczność. Każdy organ wydający ma własny klucz podpisu cyfrowego.
Komisja Europejska utworzyła bramę sieciową , która umożliwia weryfikację podpisów w całej UE. Kraje członkowskie uzyskały pomoc Komisji Europejskiej na opracowanie krajowego oprogramowania, aplikacji do wydawania, przechowywania i weryfikacji zaświadczeń a także testowego uruchomienia bramy sieciowej.
Można się pochwalić, że Polska zrobiła to jako jedno z pierwszych państw UE. Od 1 czerwca mamy możliwość pobierania Unijnych Certyfikatów COVID (UCC) w aplikacji mObywatel i na stronie pacjent.gov.pl, a także ich weryfikacji w aplikacji UCC.

Podobno wprowadzenie Unijnego Cyfrowego Zaświadczenia COVID-19 budzi kontrowersje w niektórych środowiskach?
To prawda. Myślę,że wynika to z niedostatku wiedzy na temat tego dokumentu, a także z rozpowszechniania nieprawdziwych informacji na jego temat. Grupa Europejskiej Partii Ludowej w Parlamencie Europejskim, której jestem członkiem, w pełni popierała wprowadzenie zaświadczeń. Jednakże bardzo wiele pracy i zaangażowania włożyliśmy w zapewnienie, że dokument ten będzie w pełni bezpieczny, zabezpieczy dane wrażliwe i że każdy, kto zechce z niego skorzystać, będzie mógł go uzyskać.
Dzięki zaświadczeniu obywatele będą mogli odwiedzać rodziny i przyjaciół w całej Unii Europejskiej, pracować transgranicznie, podróżować. Ułatwienie mobilności ma znaczenie społeczne a także wymiar ekonomiczny pomoże w powrocie na ścieżkę wzrostu i tworzeniu miejsc pracy.

I umożliwi zagraniczny wyjazd na wypoczynek!
Właśnie! Życzę wszystkim czytelnikom udanych, bezpiecznych, beztroskich, pełnych radości wakacji!

Dziękuję za rozmowę

Maciej Wełyczko