Przełożeni

Pierwszy i oczywisty wybór. W idealnym świecie sprawa wygląda prosto. Dzwonisz, wymieniacie uprzejmości, a po szczerej i otwartej prośbie rekomendacja ląduje w twojej skrzynce mailowej lub na profilu LinkedIn. W rzeczywistości nie każda relacja z byłym szefem jest warta odgrzebywania. Jeżeli masz możliwość, wybierz osobę, która rzeczywiście może powiedzieć coś konkretnego o twojej pracy, ale też potrafi to zrobić.
Oczywiście w znacznej większości przypadków o rekomendację prosisz byłych przełożonych. Proszenie obecnego ma sens tylko wtedy, kiedy jesteś naprawdę pewien dobrych relacji, dojrzałości managerskiej, wyrozumiałego podejścia i wiesz, że możesz podzielić się swoim zamiarem znalezienia nowej pracy bez narażania się na negatywne konsekwencje.

Obecni współpracownicy

Te rekomendacje w oczach potencjalnego pracodawcy będą zazwyczaj mniej wartościowe niż te od przełożonego, ale dobrze się o nie postarać, gdy nie mamy opcji zdobycia czegoś od szefa. Oczywiście trzeba wybrać tych dyskretnych, którzy nie wykorzystają twojego poszukiwania pracy jako tematu kuchennego small talku. Porozmawiaj z osobami, z którymi pracowałeś w zespole lub przy projektach, wtedy będziesz wiarygodny. Anka z księgowości może być fantastyczną osobą, z którą codziennie wymieniasz serdeczności przy ekspresie do kawy, ale jeżeli przez lata pracy w firmie nie ma pojęcia, czym tak naprawdę się zajmujesz, nie będzie dobrym wyborem.

Dostawcy

Takie rekomendacje mogą się przydać, jeśli w swojej karierze współpracowałeś z dostawcami zewnętrznymi (agencje, developerzy, administratorzy biurowców, systemy HR, trenerzy np.) i jest wysoce prawdopodobne, że w pracy, która cię interesuje, również będzie to wymagane. Jeżeli współpraca przebiegała bez większych problemów stosunkowo łatwo zdobyć takie referencje, szczególnie jeśli w zamian zaproponujesz to samo.

Osoby lub organizacje, którym pomagałeś

Konsultacja CV, pomoc fundacji, prelekcja na konferencji? To również okazje, które możesz wykorzystać, by poprosić o kilka miłych słów na temat twoich kompetencji. Mogą przydać się wtedy, kiedy próbujesz się przebranżowić lub twój potencjalny pracodawca wymaga konkretnych umiejętności, których nie mogą potwierdzić osoby, z którymi współpracowałeś (np. wystąpienia publiczne).

Gdzie zamieścić referencje?

l Na LinkedIn. Zdobywanie rekomendacji na LinkedIn zdaje się mieć same plusy. Dodają je sami rekomendujący, więc trudno zarzucić brak autentyczności, biorąc pod uwagę, że profile na LinkedIn są zazwyczaj imienne i zawierają dużo informacji o zatrudnieniu. Wszystko odbywa się online, więc duża liczba poleceń nie drażni, a jeżeli ktoś nie ma czasu napisać tekstu na twój temat, można poprosić go tylko o potwierdzenie konkretnych kompetencji. LinkedIn uwzględnia również rodzaj znajomości pomiędzy tobą a rekomendującym (współpracownik, podwładny, przełożony).
l Na stronach dostawców. Zazwyczaj firmy w sekcji referencje wstawiają opinie na swój temat, ale być może mają też sekcje „nasi partnerzy” lub blog, na którym mogą napisać coś o tobie.
l Na twojej stronie. Oczywiście jeśli ją masz, co będzie częstsze w przypadku osób posiadających działalność gospodarczą. Coraz więcej osób zakłada też blogi, gdzie łatwo dzielić się swoją wiedzą ekspercką i dodać zakładkę z referencjami.
l Załącznik do CV. Chyba najbardziej klasyczna opcja. Najlepiej przygotować jeden oddzielny dokument z referencjami. Wybierz 2-3 najlepiej pasujące do profilu stanowiska na które aplikujesz i dołącz do aplikacji z odpowiednim tytułem pliku lub wyślij referencje dopiero w mailu podsumowującym spotkanie rekrutacyjne.

Pamiętaj, żeby odwdzięczyć się referencjami!

Piotr Jabłoński

konsultant kariery, cvexpert.pl